Rabin z 84 Ulicy. Niezwykłe życie Haskela Bessera

Wychowany w Polsce, w bogatej, chasydzkiej rodzinie, otwartej na muzykę, sztukę i literaturę wielokulturowej Europy, Haskel Besser oraz jego rodzina wiedli spokojne życie. Pierwsze oznaki narastającej fali antysemityzmu, który ostatecznie zniszczył ich świat, zmusiły rodzinę Besserów do emigracji. Tuż przed wybuchem II wojny światowej Besserowie cudem zdołali uciec do Palestyny.

Ta przejmująca opowieść stanowi również bardzo cenny materiał historyczny, ukazując życie i doświadczenia chasydzkiego rabina i jego rodziny na tle najważniejszych wydarzeń historycznych ostatnich osiemdziesięciu lat.

„Gdziekolwiek Rabin Besser się pojawiał, natychmiast wokół niego gromadzili się ludzie i każdy chciał zamienić z nim choć słowo. Kiedyś, kiedy wychodził z cmentarza, podeszła do niego kobieta i spytała, czy może obejrzeć go z każdej strony.
– Zastanawiałem się, czy są to jakieś czary – wspomina Rabin. Kobieta wyjaśniła, że rabin przypominał jej dziadka, którego ostatni raz widziała pięćdziesiąt lat temu i, jak sama przyznała, nie widziała nikogo, kto wyglądał tak jak on od wojny.
Większość ludzi, którzy zwracali się do niego, dowiadywała się o swoich żydowskich korzeniach w dorosłym wieku. Zdarzało się, że matka na łożu śmierci wyznawała dorosłemu już dziecku, że nie jest jego biologiczną matką, że wiele lat temu, w ponury dzień podczas wojny, Żydówka dała jej dziecko w nadziei na jego ocalenie. Czasami ludzie po śmierci rodziców w poszukiwaniu przodków i badaniu rodzinnych korzeni, napotykali na obco brzmiące nazwiska przypisane do ojca lub matki, którzy w efekcie okazywali się biologicznymi rodzicami. (…) Często ludzie, którzy odkrywali swoje żydowskie pochodzenie, byli już w związkach z nie-Żydami, co rodziło poważne problemy dla obojga małżonków. (…)
Kiedyś po wykładzie do Rabina podszedł wysoki urzędnik państwowy i poprosił o siedem taśm z nagranym na nie przemówieniem rabina.
– Siedem? – spytał Rabin – Dlaczego tak dużo?
Mężczyzna wyjaśnił, że znał siedem kobiet: cztery z nich były żonami generałów, a trzy – członków Rady Ministrów. Wszystkie były Żydówkami i najprawdopodobniej chętnie wysłuchałyby tych wykładów”.